29/01/13
"unu in borta" NO "unu a sa borta"
"coronellu" NON "colonnellu"
17/01/13
"in lìnia" NO "online"
"economia birde" NON "green economy"
Ite bisòngiu b'at de nàrrere "green economy", cando si podet nàrrere "economia verde" e in sardu "economia birde"?
Ma dae ue derivat custa mania? Dae su cumplessu de inferioridade linguìstica e dae s'americanumania, unu provintzialismu e autocolonialismu oramai trasversarsale in Itàlia (de dereta e de manca), chi est imponende tèrmines pagu craros a su prus de sa gente: sunt in inglesu belle totu sos tìtulos de pellìculas de tzìnema e de trasmissiones ràdiu/TV, sos tèrmines de s'informatzione, economia, finàntzia, informàtica, etc.
14/01/13
"museu" NON "museo"
Duncas, non cumprendimus pro ite calicunu iscriet "su museo", a s'italiana (es.: In su museo bi ada operas de diversas iscolas europeas; in su museo de su pane b'at istadu un' addoviu; in su Museo Archeològicu Natzionale de Casteddu, etc.), cando chi est naturale chi sos cultismos latinos chi agabbant in "-um" podent èssere addatados in sardu cun finale in "-u"!
13/01/13
"pintare, pintore, pintura" NON "dipìnghere, pitore, pitura"
Duncas, in sardu est giustu "pintare, pintore, pintura" NON "dipìnghere, pitore, pitura", chi sunt italianismos.
12/01/13
"mistèriu" NON "misteru"
"no est" NO "non est"
Tocat a ammentare chi iscriìmus "no" o "ne" in dae in antis de paràulas chi cumintzant in vocale e "non" o "nen" in dae in antis de paràulas chi cumintzant in cunsonante: no andat e non benit, ne andat nen benit.
Francu cando "non" e "nen" sunt sighidos dae sos pronùmenes "lu, la, los, las; li, lis", in ue non bi cheret sa «-n», ma si narat e iscriet "no lu, la, los, las; li, lis". Est craru chi non b'est sa «-n», ca tando si diat dèvere pronuntziare assimilende a sa «l-» chi sighit. In realidade sa pronùntzia cun assimilatzione la tenimus, ma currispondet a "nos lu, la, los, las".
"mèrcuris" NON "mèrculis"
Est prus giustu "mèrcuris" cun sa -r-, dae lat. tardu Mercŭrī (dies) «(die) de Mercùriu». Sa variedade "mèrculis" no est isballiada ma est petzi una variedade locale.
In "mèrcuris" tenimus sa -s finale in analogia cun "martis" dae MARTIS (DIES), comente la tenimus in "lunis", dae unu DIES LUNIS in càmbiu de DIES LUNAE, regulare.
Finas in italianu antigu si naraiat "mercordì", cun sa «-r-».
"grusseri" NON "grezu, grossulanu, ruzu"
Dae su cat. "grosser" o isp. "grosero", in sardu tenimus "grusseri/-a" cun su valore de "pessone o cosa fata male o a grussu", es.: cussu est un'òmine grusseri, cussu est grusseri, cussa fèmina est grussera".
Duncas sunt italianismos iscarados "grezu, grossulanu, ruzu" (grezzo, grossolano, rozzo).
10/01/13
prevènnere NON prebènnere
In sardu tenimus faeddos derivados dae su lat. comente "imbènnere", dae INVENIRE. A su sòlitu, duncas, su tratamentu populare dae lat. -NV- est -mb-. In paràulas de addatamentu antigu, tenimus su matessi tratamentu: "cumbènnere". Ma tenimus resurtados cultos addatados finas dae s'italianu, comente "prevènnere, intervènnere", ...
02/01/13
"màrturu" VS "màrtire"
Duncas pro dare su valore de "pessone chi sacrìficat sa vida pro un'idea" non podimus pònnere "màrturu" ma su cultismu "màrtire".
Comente pro àteros cuntzetos: trèmene VS tèrmine, grìmine VS crìmine, etc., in ue s'oponent cuntzetos diferentes.
Tando, si cherimus intitulare unu monumentu a pessonàgios de importu de s'istòria sarda, devimus pònnere: «A sos màrtires de sa natzione sarda» NO "A sos màrturos de sa natzione sarda" (chi andat bene petzi si, a beru, cherimus dedicare unu monumentu "a sos paralìticos de sa natziones sarda"). Si, imbetzes, cherimus ammentare "eroes", "pessones chi sacrìficant sa vida pro un'idea", a iscrìere "màrturos" est una faddina grave, ridìcula in totu. Ite dannu!
.............................................................................................
• Diegu Corràine [dsc], moderadore e redatore.
.............................................................................................
INCARCA IN SU FAEDDU CHI T'INTERESSAT! Si cheres imparare a praticare sa LSC, inoghe ti podimus agiuare. Pro fàghere pregontas, ma finas pro currègere faddinas chi podimus fàghere finas nois, iscrie a: limbasardacomuna@gmail.com
Amus pessadu chi pro sos amigos chi cherent megiorare s'ortografia de sa LSC, cumbenit a tènnere un'ispàtziu che a custu in ue podimus pònnere AVERTÈNTZIAS in manera istàbile, a disponimentu de totus, pro: dare cussìgios, rispòndere a pregontas, currègere isbàllios.
LSC > Delìbera numb. 6/14 de su 18 de abrile de su 2006, su Guvernu sardu aprovat sas normas de sa Limba sarda comuna>Limba Sarda Comuna